Trong phiên thảo luận sáng 22/5/2025 tại Quốc hội về dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi), nhiều đại biểu bày tỏ lo ngại trước thực trạng cơ chế thanh tra hiện hành thiếu linh hoạt, tạo điều kiện cho các đối tượng vi phạm dễ dàng né tránh kiểm tra, đặc biệt trong các lĩnh vực nhạy cảm như thực phẩm, dược phẩm và hàng tiêu dùng. Cùng thethao247h.com theo dõi chi tiết trong bài viết sau.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan – Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM – thẳng thắn cho rằng, dù dự thảo luật đã chú trọng đến việc kiểm soát lạm quyền và tiêu cực trong hoạt động thanh tra, song lại chưa có giải pháp hiệu quả để tăng quyền chủ động cho lực lượng này. Theo bà Lan, các quy định hiện hành đang làm “trói tay trói chân” lực lượng thanh tra, khiến họ không thể hành động bất ngờ trong những tình huống khẩn cấp, như phát hiện, xử lý sữa giả, thuốc giả, hay thực phẩm chức năng kém chất lượng.
“Thanh tra thường phải thực hiện theo kế hoạch đã công khai từ đầu năm, lại còn phải thông báo trước với đơn vị được kiểm tra. Điều này làm mất đi yếu tố bất ngờ – yếu tố then chốt trong các vụ kiểm tra hàng giả. Kết quả là ‘thanh tra đi đến đâu, hàng giả giấu đến đó’,” bà nhấn mạnh.
Bà Lan cũng chỉ ra rằng, nhiều trường hợp sau khi bị xử phạt hành chính vẫn tiếp tục tái phạm. Cá nhân, tổ chức chỉ đơn giản là không nộp phạt hoặc lập cơ sở mới hoạt động trở lại, trong khi chế tài ngăn chặn còn yếu và thiếu sức răn đe.
Từ những bất cập trên, bà đề xuất sửa luật theo hướng tăng quyền chủ động cho lực lượng thanh tra, đặc biệt là trong các trường hợp cần tiến hành kiểm tra đột xuất, tránh tình trạng đối tượng vi phạm “làm sạch hiện trường” trước khi đoàn thanh tra đến nơi.
Đại biểu Đoàn Thị Lê An – Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Cao Bằng – cũng đồng tình với quan điểm cần tăng cường tính linh hoạt và chủ động cho lực lượng thanh tra. Bà phản đối quy định phải xin ý kiến Thanh tra Chính phủ và báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh trước khi ban hành kế hoạch thanh tra. Theo bà, điều này không phù hợp với tinh thần cải cách hành chính và sẽ làm quy trình kéo dài không cần thiết.
Ngoài ra, nhiều đại biểu cũng lo ngại về thời gian tiến hành thanh tra bị kéo dài. Theo dự thảo luật, một cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ thực hiện có thể kéo dài tới 60 ngày, gia hạn tối đa thêm 60 ngày nữa nếu vụ việc phức tạp – tổng cộng là 120 ngày làm việc. Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa – Vũng Tàu) và đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) đều cho rằng thời gian này là quá dài, dễ gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động bình thường của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp bị thanh tra.
Đặc biệt trong các vụ việc liên quan đến khiếu nại, tố cáo, việc xác minh và kết luận cần được thực hiện nhanh chóng để tránh gây căng thẳng tâm lý cho người dân và tổ chức liên quan.
Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi và lan rộng, việc nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Cũng trong cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo thành lập tổ công tác đặc biệt và mở đợt cao điểm truy quét hàng giả trên phạm vi toàn quốc, đồng thời yêu cầu bổ sung chế tài xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng uy tín cá nhân để quảng cáo sai sự thật trên môi trường mạng.
Những đề xuất và chỉ đạo từ Quốc hội và Chính phủ cho thấy quyết tâm siết chặt công tác kiểm tra, giám sát, nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và bảo đảm sự minh bạch trong thị trường hàng hóa.