Mãn kinh là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời người phụ nữ, đánh dấu sự kết thúc chu kỳ kinh nguyệt và khả năng sinh sản. Tuy nhiên, giai đoạn này cũng đi kèm với nhiều thay đổi lớn về mặt sinh lý, tâm lý và sức khỏe tổng thể – trong đó nổi bật là việc tăng cân và khó kiểm soát cân nặng. Rất nhiều phụ nữ dù không thay đổi chế độ ăn uống hay mức độ vận động vẫn nhận thấy trọng lượng cơ thể gia tăng đáng kể. Vậy nguyên nhân vì sao phụ nữ ở tuổi mãn kinh lại dễ tăng cân và khó giảm mỡ? Cùng thethao247h.com theo dõi chi tiết trong bài viết sau.

Suy giảm nội tiết tố estrogen

Một trong những nguyên nhân chính là sự suy giảm nội tiết tố, đặc biệt là hormone estrogen – yếu tố quan trọng trong việc điều hòa phân bố mỡ trong cơ thể phụ nữ. Khi nồng độ estrogen giảm, cơ thể có xu hướng tích trữ mỡ thay vì đốt cháy năng lượng. Mỡ nội tạng, đặc biệt là vùng bụng, tăng lên rõ rệt. Đồng thời, estrogen thấp cũng ảnh hưởng đến cơ chế trao đổi chất, làm chậm lại quá trình đốt cháy calo trong cơ thể. Điều này khiến cho việc giảm cân trở nên khó khăn hơn dù khẩu phần ăn không thay đổi.

Lão hóa và mất cơ bắp

Khi tuổi tác tăng, quá trình lão hóa tự nhiên khiến khối lượng cơ bắp giảm dần – trung bình khoảng 3-8% mỗi thập kỷ sau tuổi 30. Sau 60 tuổi, tốc độ này còn tăng nhanh hơn. Cơ bắp vốn là thành phần tiêu hao năng lượng nhiều hơn mỡ, nên khi lượng cơ bị mất đi, quá trình trao đổi chất chậm lại. Hậu quả là, dù lượng calo nạp vào giữ nguyên, cơ thể vẫn dễ dàng tích tụ mỡ hơn do nhu cầu năng lượng giảm sút.

Tăng căng thẳng và rối loạn giấc ngủ

Thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ mãn kinh cũng ảnh hưởng lớn đến tâm trạng và giấc ngủ. Phụ nữ dễ cáu gắt, lo âu, mất ngủ hoặc ngủ không sâu. Khi bị căng thẳng kéo dài, cơ thể tiết ra nhiều hormone cortisol – một yếu tố thúc đẩy cảm giác thèm ăn, đặc biệt là đồ ngọt, béo và mặn. Mất ngủ cũng gây mất cân bằng hormone điều chỉnh cảm giác no và đói (leptin và ghrelin), từ đó khiến việc kiểm soát ăn uống trở nên khó khăn hơn.

Kháng insulin và rối loạn chuyển hóa

Estrogen không chỉ ảnh hưởng đến mỡ mà còn có vai trò trong điều chỉnh độ nhạy của insulin. Khi hormone này giảm, cơ thể dễ bị kháng insulin – một tình trạng khiến glucose khó đi vào tế bào để chuyển hóa thành năng lượng, làm tăng đường huyết và tích tụ mỡ, đặc biệt là mỡ bụng. Đây là nguyên nhân phổ biến khiến phụ nữ mãn kinh dễ mắc đái tháo đường và béo phì.

Yếu tố di truyền và thay đổi lối sống

Ngoài các yếu tố nội tại, di truyền cũng đóng vai trò không nhỏ. Nếu trong gia đình có mẹ hoặc chị em ruột bị béo phì, nguy cơ người phụ nữ tăng cân sau mãn kinh cũng cao hơn. Hơn nữa, tuổi tác cao thường đi kèm với lối sống ít vận động, ăn uống không điều độ, thiếu kiểm soát… khiến quá trình giảm cân càng thêm khó khăn.

Giải pháp cải thiện

Để duy trì cân nặng hợp lý sau tuổi mãn kinh, bác sĩ khuyến nghị chị em cần xây dựng lối sống lành mạnh, khoa học. Cụ thể:

• Ăn uống hợp lý: Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ, protein nạc, rau củ quả. Hạn chế tinh bột tinh chế, đường và chất béo bão hòa.

• Tập thể dục thường xuyên: Ưu tiên các môn giúp duy trì khối lượng cơ và trao đổi chất như đi bộ, yoga, bơi lội, đạp xe.

• Quản lý căng thẳng: Thực hành thiền, hít thở sâu, yoga để giảm stress và cải thiện giấc ngủ.

• Áp dụng công nghệ giảm cân an toàn: Các phương pháp hiện đại có thể tác động vào quá trình chuyển hóa mà không gây mệt mỏi, mất nước hay ảnh hưởng đến bệnh lý nền.

Tóm lại, tăng cân trong giai đoạn mãn kinh là một hiện tượng tự nhiên và phổ biến, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu phụ nữ hiểu rõ nguyên nhân và có chiến lược chăm sóc sức khỏe phù hợp.

---